LUPUS BAN ĐỎ DẠNG ĐĨA
(Discoid lupus erythematosus)
I. ĐỊNH NGHĨA
Lupus ban đỏ dạng đĩa Discoid lupus erythematosus (DLE) là thể mạn tính hay gặp nhất của Lupus da. Bệnh đặc trưng bởi mảng sẩn dạng đĩa với vảy da dính thường ở da đầu, mặt, tai thường gây ra tăng sắc tố, sẹo hoặc rụng tóc.
Trong một số trường hợp, Lupus ban đỏ dạng đĩa có thể tiến triển thành Lupus ban đỏ hệ thống. Đồng thời làm phát sinh nhiều vấn đề nghiêm trọng. Tùy thuộc vào mức độ tổn thương, Lupus ban đỏ dạng đĩa được phân thành những dạng sau, bao gồm:
II. NGUYÊN NHÂN
Nguyên nhân cụ thể gây Lupus ban đỏ dạng đĩa vẫn chưa được xác định rõ. Bệnh xảy ra khi hệ miễn dịch trong cơ thể có sự rối loạn dẫn đến kháng thể nhầm lẫn và tự chống lại các kháng nguyên. Điều này khiến những mô da khỏe mạnh của cơ thể bị phá hủy.
Theo kết quả nghiên cứu, một số yếu tố làm tăng nguy cơ phát sinh bệnh Lupus ban đỏ dạng đĩa gồm:
Các triệu chứng và dấu hiệu nhận biết Lupus ban đỏ dạng đĩa gồm:
Trong vài trường hợp, bệnh nhân không có triệu chứng hoặc phát sinh một số triệu chứng khác gồm:
Lupus ban đỏ dạng đĩa thường gây ra những tổn thương nghiêm trọng ở cổ. Vì đây là khu vực thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng cục bộ. Một số vị trí thường gặp khác gồm:
Lupus ban đỏ dạng đĩa gây ra một số dạng tổn thương đặc biệt, gồm:
Khi xuất hiện trên môi, Lupus ban đỏ dạng đĩa làm tăng lớp sừng ở lớp da trên cùng. Điều này khiến tổn thương dày lên kèm theo biểu hiện đỏ da hoặc da chuyển sang màu xám, xung quanh tổn thương có viền đỏ.
Khi hình thành và tiến triển trên da đầu, Lupus ban đỏ dạng đĩa gây ra những tổn thương da màu đỏ, phẳng hoặc nổi gồ trên bề mặt da khiến bệnh nhân khó chịu. Sau một thời gian tiến triển, tóc rụng và để lại sẹo rộng. Đồng thời tổn thương có biểu hiện mất sắc tố so với những vùng da khác. Có thể xuất hiện những vùng mẩn đỏ và trũng xuống.
Tổn thương da đầu có thể khiến nang lông giãn nở gây mất thẩm mỹ. Ở trường hợp nhẹ, tổn thương chỉ xuất hiện ở dạng bề mặt phẳng.
Lupus ban đỏ dạng đĩa không được kiểm soát tốt có thể khiến tổn thương lan rộng và gây ra một số biến chứng gồm:
Tùy thuộc vào đặc tính, mức độ ảnh hưởng và độ tuổi mắc bệnh, Lupus ban đỏ dạng đĩa được phân thành những loại sau:
Tổn thương Lupus dạng đĩa cơ bản được chia thành 3 loại nhỏ:
Đối với Tổn thương Lupus dạng đĩa khu trú, những tổn thương chỉ tập trung ở vùng cổ. Bên cạnh đó những tổn thương này không quá nghiêm trọng và có thể kiểm soát bằng nhiều biện pháp khác nhau để phòng ngừa lây lan.
Tổn thương Lupus dạng đĩa toàn thân có thể gây tổn thương ở nhiều vị trí khác nhau trên cơ thể. Trong đó bệnh gây ra nhiều tổn thương ở vùng cổ, cánh tay và ngực với những đặc điểm sau:
Bệnh Lupus dạng đĩa thời thơ ấu chủ yếu gây ra những tổn thương cho trẻ nhỏ. Những tổn thương da thường xuất hiện với mức độ nghiêm trọng cao. Đồng thời làm tăng nguy cơ mắc bệnh Lupus ban đỏ hệ thống.
Theo kết quả nghiên cứu, tỉ lệ mắc bệnh ở trẻ em trai và trẻ em gái là như nhau. Ngoài những tổn thương trên da, bệnh nhân không có bất kỳ vấn đề bất thường nào liên quan đến sự nhạy cảm với ánh nắng mặt trời.
Dựa vào những đặc trưng về hình thái học, tổn thương Lupus dạng đĩa được phân thành 2 dạng đặc biệt, bao gồm:
Bệnh Lupus ban đỏ phì đại gây ra nhiều tổn thương trên da với những đặc tính gồm:
Bệnh Lupus profundus xảy ra khi tổn thương do Lupus ban đỏ dạng đĩa xuất hiện đồng thời với những bất thường ở da do viêm lupus panniculi. Thông thường những người bị Lupus profundus sẽ có những đặc điểm sau:
Các phương pháp chẩn đoán bệnh Lupus ban đỏ dạng đĩa gồm:
Để chẩn đoán xác định và phân biệt với bệnh Lupus ban đỏ hệ thống, bệnh nhân sẽ được yêu cầu thực hiện một số kỹ thuật sau:
Bệnh Lupus ban đỏ dạng đĩa được chẩn đoán phân biệt với những bệnh lý sau:
Nếu phát hiện và điều trị sớm, những tổn thương do Lupus ban đỏ dạng đĩa có thể nhanh chóng thuyên giảm hoặc được làm sạch hoàn toàn. Trong trường hợp chậm trễ trong quá trình điều, tổn thương có thể lan rộng, thay đổi sắc tố da, hình thành sẹo lõm và rụng tóc.
Sử dụng thuốc và áp dụng biện pháp chăm sóc là phương pháp điều trị chính đối với những bệnh nhân bị Lupus ban đỏ dạng đĩa. Tùy thuộc vào tổn thương thực thể và mức độ nghiêm trọng, người bệnh sẽ được yêu cầu điều trị với những phương pháp sau:
Thời gian đầu bệnh nhân sẽ được chỉ định một số loại thuốc bôi để điều trị tại chỗ và khắc phục những tổn thương. Những loại thuốc thường được sử dụng gồm:
Corticosteroid tại chỗ
Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng, Corticosteroid có thể được sử dụng ở dạng thuốc bôi hoặc thuốc tiêm. Loại thuốc này có tác dụng chống dị ứng, chống viêm, cải thiện cơn đau và giảm kích thước của vùng da bị tổn thương. Ngoài ra Corticosteroid còn có tác dụng ức chế hệ miễn dịch và phòng ngừa tổn thương tái phát.
Đối với Corticosteroid dạng bôi, thuốc được dùng để bôi trực tiếp vào những tổn thương ngoài da mỗi ngày 1 lần. Đối với Corticosteroid dạng tiêm, thuốc được chỉ định cho trường hợp nặng hoặc mắc bệnh Lupus ban đỏ phì đại. Corticosteroid được tiêm trực tiếp vào vị trí tổn thương.
Một số tác dụng phụ thường gặp trong thời gian điều trị bằng Corticosteroid :
Thuốc ức chế calcineurin
Thuốc ức chế calcineurin được bào chế dưới dạng thuốc mỡ và dùng để bôi trực tiếp trên da. Loại thuốc này có tác dụng ức chế hệ miễn dịch và giảm mức độ nghiêm trọng của những tổn thương da.
Ngoài ra calcineurin còn có tác dụng ức chế quá trình sản sinh chất trung gian gây viêm và cytokine. Đồng thời ức chế hoạt hóa tế bào T và giảm khả năng kích hoạt những tế bào gây tổn thương ngoài da.
Tuy nhiên việc sử dụng thuốc ức chế calcineurin có thể gây ra một số tác dụng phụ gồm:
Thuốc Pimecrolimus
Thuốc Pimecrolimus được bào chế dưới dạng kem bôi ngoài không chứa steroid. Loại thuốc này có tác dụng chống viêm và điều chỉnh hệ miễn dịch, phù hợp với những bệnh nhân có tổn thương da do Lupus ban đỏ dạng đĩa.
Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và kích thước tổn thương, Pimecrolimus có thể sử dụng trong điều trị dài hạn không liên tục hoặc điều trị ngắn hạn. Việc sử dụng Pimecrolimus có thể làm phát sinh một số tác dụng phụ sau:
Đối với những trường hợp nặng và có tổn thương lan rộng, bệnh nhân sẽ được chỉ định điều trị với một số loại thuốc sau:
Thuốc chống sốt rét
Đối với Lupus ban đỏ dạng đĩa, thuốc chống sốt rét được sử dụng với mục đích chống viêm và kiểm soát tình trạng rối loạn miễn dịch. Loại thuốc này có tác dụng cải thiện tổn thương da từ trung bình đến nặng, hạn chế viêm và đẩy nhanh quá trình phục hồi da mới. Đồng thời ức chế quá trình đóng vảy và làm dày sừng trên vùng da bệnh.
Ngoài ra các thuốc chống sốt rét còn có tác dụng làm giảm quá trình tăng sinh tế bào lympho, thay đổi quá trình sản xuất kháng thể, tạo hàng rào bảo vệ quang vật lý và hạn chế viêm khi tiếp xúc với bức xạ tia cực tím.
Những loại thuốc chống sốt rét thường được sử dụng trong điều trị các bệnh da liễu gồm:
Những tác dụng phụ có thể gặp:
Corticosteroid toàn thân
Corticosteroid toàn thân ít khi được chỉ định cho những bệnh nhân bị Lupus ban đỏ dạng đĩa. Tuy nhiên ở những trường hợp nặng, không có đáp ứng với những loại thuốc khác, bệnh nhân sẽ được sử dụng Corticosteroid đường uống.
Việc sử dụng Corticosteroid sẽ giúp người bệnh kháng viêm, ức chế miễn dịch và hạn chế tổn thương lan rộng. Đồng thời giảm đau và kiểm soát các triệu chứng. Một số loại Corticosteroid thường được sử dụng gồm Prednisolone và Prednisone.
Trong thời gian chữa bệnh bằng Corticosteroid toàn thân, bệnh nhân có thể gặp phải một số tác dụng phụ sau:
Một số loại thuốc khác
Tùy thuộc vào phân loại và giai đoạn tiến triển của bệnh Lupus ban đỏ dạng đĩa, bệnh nhân có thể được sử dụng riêng lẻ hoặc kết hợp những loại thuốc sau:
Laser nhuộm xung (pulsed dye laser - PDL)
Laser nhuộm xung thường được chỉ định cho những bệnh nhân có tổn thương Lupus dạng đĩa khu trú. Phương pháp này có tác dụng hạn chế tình trạng rụng tóc và cải thiện một số vấn đề khác tra da đầu.
3. Phòng bệnh
Trong thời gian sử dụng thuốc điều trị Lupus ban đỏ dạng đĩa, bệnh nhân cần áp dụng thêm một số biện pháp để nâng cao hiệu quả điều trị. Cụ thể:
Sử dụng kem chống nắng
Những người có tổn thương Lupus dạng đĩa được khuyến cáo sử dụng kem chống nắng và tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Biện pháp này sẽ giúp người bệnh bảo vệ da, chống lại sự tác động của tia UVA và UVB. Từ đó giúp hạn chế tổn thương lan rộng, đặc biệt là vùng cổ.
Ngoài ra việc sử dụng kem chống nắng và tránh ánh nắng mặt trời còn giúp làm giảm tác dụng phụ từ việc sử dụng steroid dạng tiêm hoặc bôi ngoài.
Tránh hút thuốc
Các chất độc hại trong thuốc lá có khả năng làm tăng nguy cơ phát triển tổn thương Lupus dạng đĩa. Đồng thờ khiến bệnh trở nên nghiêm trọng hơn. Vì thế những người bị Lupus ban đỏ dạng đĩa cần loại bỏ thói quen hút thuốc lá và hạn chế hít khói thuốc thụ động để hỗ trợ quá trình điều trị và tránh bệnh tiến triển theo hướng xấu.
VII. TIÊN LƯỢNG
Bệnh Lupus ban đỏ dạng đĩa tiến triển ở thể mạn tính. Vì thế bệnh thường kéo dài trong nhiều năm, đồng thời làm tăng mức độ nghiêm trọng của những tổn thương nếu không được kiểm soát. Việc sớm áp dụng các phương pháp kiểm soát có thể làm giảm mức độ nghiêm trọng và rút ngắn thời gian khỏi bệnh.
Trong nhiều trường hợp khác tổn thương Lupus dạng đĩa có thể tự khỏi mà không cần điều trị (chiếm 50% trường hợp). Ngoài ra nếu không có bất kỳ biểu hiện nào liên quan đến bệnh Lupus ban đỏ hệ thống thì khả năng cao bệnh nhân chỉ bị Lupus ban đỏ đĩa đệm và thường không có xu hướng phát triển thành tổn thương hệ thống.
Những biểu hiện của bệnh Lupus ban đỏ hệ thống gồm:
VIII. PHÒNG BỆNH
Những biện pháp dưới đây có thể giúp phòng ngừa và kiểm soát bệnh Lupus ban đỏ dạng đĩa tái phát, bao gồm:
Lupus ban đỏ dạng đĩa tiến triển mãn tính và gây ra những tổn thương nghiêm trọng cho da. Để kiểm soát và phòng ngừa biến chứng, người bệnh cần sớm thăm khám và sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ. Ngoài ra bạn cần lưu ý không hút thuốc, tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời và nên bôi kem chống nắng để tăng hiệu quả kiểm soát bệnh, phòng ngừa tổn thương lan rộng.
I was incredibly impressed by this place. The doctor was knowledgeable and took the time to listen to my concerns. It was very clean, which is something you seldom see here, and well priced. The staff were very friendly and helpful. Everyone speaks English, so it's the perfect place to go if you want to avoid the public dermatologists and their lack of care here.
Vừa có tài vừa có tâm đó là cảm nhận ngay từ lần đầu tiên khi đến khám tại Phòng khám Da liễu Thu Hiền của Tiến sỹ Bác sỹ Thu Hiền. Mình còn giới thiệu rất nhiều người đến khám và ai cũng khỏi hoàn toàn. Cảm ơn Phòng khám Thu Hiền, cảm ơn Bác sỹ Thu Hiền rất nhiều. Không những chuyên môn giỏi, bác sỹ còn luôn có thái độ ân cần, niềm nở, tận tình với bệnh nhân.
Bác sỹ Hiền có chuyên môn sâu, tay nghề vững, luôn hết lòng vì người bệnh. Vì vậy chị luôn đưa ra phương pháp điều trị phù hợp đảm bảo chữa bệnh hiệu quả, không lạm dụng điều trị quá liều khiến chi phí chi trả không cần thiết cho người bệnh.
Ai có vấn đề về mụn có thể qua đây điều trị ạ. Bác sỹ nhiệt tình tư vấn, vui tính. Da em sau 1 tháng điều trị đã thay đổi ngoạn mục ạ.
Bác sỹ làm việc nhiệt tình, năng lực tốt. Kỹ thuật lấy nhân mụn của các chị ở đây rất ổn, nhanh, dứt khoát, không làm nốt mụn trầm trọng thêm. Nói chung là đánh giá phòng khám 5 sao.
Một Bác sỹ, một người chị rất giỏi và có TÂM. Tôi đã được bác sỹ Hiền điều trị khỏi dứt điểm bệnh dị ứng khi có bầu và đang còn cho em bé bú. Đây là địa chỉ tin cậy và an toàn với các mẹ mang thai và có trẻ nhỏ nhé. Cảm ơn chị và chúc Phòng khám được nhiều người biết đến để mọi người được gặp và khám chữa bởi bác sỹ có tài có tâm như chị!
Cảm ơn chị! Một bác sỹ nhiệt tình với bệnh nhân và đặc biệt rất có lương tâm
Absolutely incredible Dermatologist, friendly, helpful, professional staff and communication in both English and Vietnamese...Totally recommended!
Phòng khám Da liễu mình ưng ý nhất. Rất vui mừng khi lên Hà nội gặp được thầy, gặp thuốc chữa mụn mà cả da dẻ đẹp lên, đúng giá sinh viên luôn
Mình cảm thấy rất may mắn khi được gặp và điều trị bệnh tại Phòng khám Da liễu Thu Hiền. Chị Hiền không những là một bác sỹ giỏi mà còn rất nhiệt tình và tận tâm với người bệnh. Đây cũng là địa chỉ tin cậy cho những ai đang gặp vấn đề về da tìm đến. Chúc chị luôn mạnh khỏe để giúp đỡ được nhiều người bệnh. Em cảm ơn chị rất nhiều.
Em rất cảm ơn bác sỹ Thu Hiền đã tận tình tư vấn và có phác đồ điều trị bệnh hiệu quả cho em. Kính chúc bác sỹ có thật nhiều sức khỏe, thành công và hạnh phúc! Chúc phòng khám ngày càng phát triển và được nhiều người biết đến
Highly recommend this dermatologist! Each of the staff members were friendly and spoke fluent English. The Dr was amazing and answered all my questions. A consultation cost $150,000 VND, much cheaper compared to many other clinics/hospitals in Hanoi that cost around $2.5 mill VND.
Great doctor and very professional. Morever, the Dr is really attentive and listens to your problems and does her best to support and treat you. My hair is growing now 😁. Only because of her ❤️❤️❤️
Cảm ơn bác sĩ thời gian qua đã giúp e thoát khỏi khủng hoảng về da. Bác sĩ rất nhẹ nhàng nhiệt tình và tỉ mỉ với bệnh nhân. Em vô cùng biết ơn bác sĩ và dù đã hết liệu trình thuốc của bác sĩ nhưng e vẫn sẽ chăm sóc da ở nhà theo đúng bác sĩ kê. Ai mà có tình trạng xấu về da gặp bác sĩ là đẹp liền ❤️❤️❤️.