VÌ SAO PHỤ NỮ CHÂU Á HAY BỊ NÁM? LÀM SAO ĐỂ HẠN CHẾ NÁM PHÁT TRIỂN

VÌ SAO PHỤ NỮ CHÂU Á HAY BỊ NÁM 


HỎI ĐÁP VỀ NÁM MÁ CÙNG TIẾN SỸ BÁC SỸ ĐỖ THỊ THU HIỀN 

Tại sao phụ nữ Châu Âu, Châu Mỹ có một nước da trắng, hồng hào và mặc dù có độ nhạy cảm với ánh nắng cao hơn, da dễ bắt nắng hơn nhưng họ lại ít bị nám da. Trong khi đó, phụ nữ Châu Á chúng ta lại có màu da vàng, thậm chí ngăm đen, tuy ít nhạy cảm với ánh nắng mặt trời hơn nhưng da lại dễ bị nám hơn?

 

Màu sắc da được quyết định bởi lượng sắc tố melanin ở trong da. Ngoài việc quy định màu sắc da, melanin còn có tác dụng bảo vệ da khỏi tác hại của ánh nắng mặt trời. Cấu tạo của da gồm có 3 lớp thượng bì, trung bì và hạ bì trong đó quá trình sản sinh melanin được diễn ra ở lớp thượng bì. Các tế bào sắc tố sản xuất ra melanin nằm ở lớp đáy là lớp tế bào phân cách giữa thượng bì và trung bì. Melanin sản sinh ra sẽ được vận chuyển vào các tế bào sừng và được đẩy dần lên bề mặt da theo chu kỳ phát triển của tế bào sừng. 

Bản chất sự khác nhau về màu sắc da giữa các chủng tộc liên quan đến mức độ hoạt động và mức độ nhạy cảm của tế bào sắc tố. Có 6 tuýp da, người da đen ở vùng châu Phi cận Sahara có tuýp da 6 với tế bào sắc tố hoạt động 24/7, da họ có màu đen bóng giúp bảo vệ tối đa khỏi tác hại của ánh nắng mặt trời. Người ở bắc bán cầu có tuýp da 1 và 2 với các tế bào sắc tố hầu như không hoạt động, da họ rất trắng hầu như kg bị rám nắng nhưng lại rất dễ bị bỏng nắng. Phụ nữ châu Á có làn da thuộc tuýp 4, với các tế bào sắc tố rất nhạy cảm không những với tác động của ánh nắng mặt trời mà cả với sự thay đổi của hormon trong cơ thể.

Khi phụ nữ châu Á khi tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời, hoặc khi mang thai, hàm lượng hormon sinh dục tăng lên sẽ kích thích các tế bào sắc tố tăng cường hoạt động, sản xuất ra nhiều melanin dẫn đến hiện tượng nám da. Tương tự như vậy, người có tuýp da 5 và 6 cũng có tế bào sắc tố rất nhạy cảm với ánh nắng mặt trời, tuy nhiên do nền da của họ đã sẵn có màu nâu hoặc đen nên kể cả khi họ bị nám má cũng khó nhận biết.

Nguyên nhân gây ra nám là gì?
 

Nám má là bệnh da tăng sắc tố mắc phải, mạn tính. Nám hình thành do hậu quả tác động của nhiều yếu tố, trong đó yếu tố gen đóng vai trò quan trọng. Khoảng 30% bệnh nhân bị nám có tiền sử gia đình, trung bình cứ 10 người bị nám thì 9 người là nữ, phụ nữ châu Á dễ bị nám hơn phụ nữ châu Âu.


                       

          Bên cạnh yếu tố gen, phải kể đến vai trò của ánh nắng mặt trời bao gồm cả tia cực tím và ánh sáng nhìn thấy. Nám hay gặp ở vùng da hở và phát triển mạnh vào mùa hè.
 

Yếu tố thứ 3 gây ra nám là vai trò của hormon bao gồm hormon sinh dục và hormon tuyến giáp. Rám má hay gặp ở phụ nữ có thai hoặc phụ nữ sử dụng viên uống tránh thai tổng hợp.
 

Ngoài ra, việc sử dụng thuốc và hóa chất là một trong những căn nguyên gây ra nám, bao gồm thuốc chống co giật, kháng sinh tetracyclin, thuốc chống sốt rét, người bán dầu mỡ, công nhân làm việc ở nhà máy hóa dầu, nhà máy sản xuất nước hoa có tỷ lệ bị nám cao hơn nhóm cư dân bình thường.
 

Gần đây, khoa học đã chứng minh các chất trung gian gây viêm, và giãn mạch cũng tác động lên quá trình hình thành nám da, biểu hiện hay gặp nhất là tình trạng tăng sắc tố sau viêm. Một số quan điểm mới cho rằng rám má được coi là một biểu hiện của lão hóa da do ánh sáng hơn là một rối loạn sắc tố thượng bì.

Nguyên tắc cơ bản để cải thiện tình trạng nám
 

Thứ nhất là điều trị nguyên nhân nếu có thể, thứ 2 là phải kết hợp điều trị với phòng tái phát.
 

Về điều trị, nám má là một bệnh khó điều trị, kết quả điều trị phụ thuộc rất nhiều vào cơ địa của người bệnh và sự đáp ứng với điều trị của mỗi cá thể là khác nhau. Để điều trị nám má có hiệu quả bác sỹ thường không sử dụng một phương pháp đơn độc mà phải kết hợp nhiều phương pháp, bao gồm thuốc bôi tại chỗ, thuốc uống và kết hợp điều trị nội khoa với các thủ thuật nội khoa xâm lấn tối thiểu như mesotherapy, thay da sinh học, laser…Ngoài ra điều trị chống lão hóa, chống tăng sinh mạch cũng được cho là một cách tiếp cận để điều trị nám má.
 

Về phòng bệnh, chị em phụ nữ nên nhớ rằng nám má là một bệnh da mạn tính, có thể tái phát trở lại kể cả khi đã được điều trị thành công. Vì vậy chị em cần bảo vệ mình thường xuyên khỏi tác hại của ánh sáng mặt trời bằng cách đội mũ rộng vành, đeo kính, mặc áo dài khi ra nắng, bôi kem chống nắng trước khi ra ngoài 30 phút; hạn chế sử dụng thuốc tránh thai; điều trị các ổ viêm nhiễm; thường xuyên kiểm tra sức khỏe, phát hiện các rối loạn nội tiết trong cơ thể để điều chỉnh kịp thời; sinh hoạt điều độ, tránh thức khuya, bia rượu, hút thuốc lá, tăng cường tập thể dục, bổ sung thức ăn có chứa nhiều vitamin, khoáng chất…

Lời khuyên nào cho phái đẹp trong việc lựa chọn các sản phẩm trị nám. Đâu là những tiêu chí để lựa chọn một sản phẩm an toàn, hiệu quả?

Để lựa chọn đúng các sản phẩm trị nám an toàn hiệu quả, chúng ta cần phải hiểu biết về các hoạt chất chính được sử dụng trong thuốc bôi điều trị nám và cơ chế tác dụng của các hoạt chất đó. Thứ nhất là các hoạt chất có vai trò ức chế tyrosinase là một enzyn quan trọng xúc tác quá trình tổng hợp melanin từ tyrosin, các hoạt chất này bao gồm hydroquinone, arbutin, acid kojic, acid azelaic.
 

Thứ hai là các hoạt chất có vai trò ức chế quá trình vận chuyển các hạt melanin từ các tế bào sắc tố ở màng đáy lên các lớp tế bào sừng phía trên thượng bì, các hoạt chất này bao gồm niacinamide, retinoid, chiết xuất đậu nành...
 

Ngoài ra, một số các hoạt chất khác có tác dụng làm tăng quá trình biệt hóa tế bào sừng, chống viêm, chống oxy hóa cũng có tác dụng điều trị nám.
 

Việc chỉ định lựa chọn loại thuốc bôi nào với hoạt chất nào là phù hợp còn phụ thuộc vào thể lâm sàng, ví dụ nám thượng bì và nám hỗn hợp thì thuốc bôi sẽ có hiệu quả, còn nếu là nám ở trung bì thì thuốc bôi sẽ ít hoặc không tác dụng.
 

Vì vậy tiêu chí lựa chọn một sản phẩm trị nám an toàn hiệu quả tốt nhất là nên đi khám để được bác sỹ chẩn đoán mức độ nám, tìm hiểu nguyên nhân và tư vấn phương pháp điều trị hiệu quả.
 

Ngoài ra, chị em lưu ý khi lựa chọn mỹ phẩm để cải thiện tình trạng nám má cần phải đọc kỹ thành phần của sản phẩm, nguồn gốc xuất xứ, thương hiệu và hạn sử dụng…
 

Làm sao để hạn chế nám phát triển, giúp chị em duy trì mãi nét đẹp thanh xuân?
 

Do cơ chế hình thành nám là sự kết hợp của rất nhiều yếu tố, bao gồm gen, ánh sáng mặt trời, rối loạn nội tiết và ảnh hưởng của một số thuốc/hóa chất, quá trình lão hóa da do ánh sáng…Vì vậy để hạn chế nám phát triển, duy trì mãi nét thanh xuân, chị em cần tuân thủ các nguyên tắc phòng bệnh bao gồm bảo vệ thường xuyên khỏi tác hại của ánh sáng mặt trời bằng cách đội mũ rộng vành, đeo kính, mặc áo dài khi ra nắng, bôi kem chống nắng trước khi ra ngoài 30 phút; hạn chế sử dụng thuốc tránh thai; điều trị các ổ viêm nhiễm; thường xuyên kiểm tra sức khỏe, phát hiện các rối loạn nội tiết trong cơ thể để điều chỉnh kịp thời; sinh hoạt điều độ, tránh thức khuya, bia rượu, hút thuốc lá, tăng cường tập thể dục, bổ sung thức ăn có chứa nhiều vitamin, khoáng chất…
 

         Ngoài ra khi đã bị nám rồi, chị em nên đi khám và điều trị theo tư vấn của bác sỹ, không nên tự điều trị hoặc điều trị tại các cơ sở không được cấp phép, không uy tín, không những không khỏi được bệnh mà thậm chí còn để lại những hậu quả khôn lường.