LÀM SAO ĐỂ THOÁT KHỎI MỤN TRỨNG CÁ DAI DẲNG ?

LÀM SAO ĐỂ THOÁT KHỎI MỤN TRỨNG CÁ DAI DẲNG

HỎI ĐÁP VỀ MỤN TRỨNG CÁ CÙNG TIẾN SỸ  BÁC SỸ ĐỖ THỊ THU HIỀN

(Chương trình phát sóng trên VTV2 - Vì sức khỏe người Việt)

 

                 

Thưa bác sỹ! Mụn trứng cá là khái niệm rất quen thuộc đối với mọi đối tượng, nhất là giai đoạn tuổi dậy thì. Với sự xuất hiện của những nốt mụn to, mọc nhiều trên gương mặt có thể khiến cho chúng ta cảm thấy khó chịu, ảnh hưởng tới thẩm mĩ và còn gây tự ti. Vậy mụn trứng cá là gì và dấu hiệu nhân biết của mụn trứng cá?

Trứng cá thông thường là một bệnh da phổ biến mạn tính, do hiện tượng bít tắc hoặc viêm của nang lông tuyến bã. Trứng cá có thể biểu hiện bằng tổn thương không viêm, tổn thương có viêm hoặc cả 2 loại tổn thương, vị trí phổ biến nhất bị ảnh hưởng là da mặt và ngực, lưng.

Dấu hiệu nhận biết của mụn trứng cá là xuất hiện tổn thương viêm và không viêm ở vùng da có nhiều tuyến bã nhờn (mặt, ngực, lưng), bao gồm nhân mụn đầu trắng, đầu đen, sẩn mủ, mụn mủ, nang cục, thậm chí áp xe.
 

Nguyên nhân gây ra mụn trứng cá là gì?
 

Cơ chế gây mụn trứng cá bao gồm 4 yếu tố chính: thứ nhất tăng tiết androgen gây tăng tiết bã nhờn, thứ 2 sừng hoá cổ nang lông gây bít tắc nang lông, thứ 3 vai trò của vi khuẩn P acne (tên mới là cutibacterium acne), và thứ 4 là phản ứng viêm.


                                        Cơ chế hình thành mụn trứng cá


                            Các giai đoạn hình thành mụn trứng cá
 

Về nguyên nhân gây mụn trứng cá:

Thứ nhất vai trò của nội tiết trong bệnh trứng cá, thông thường trứng cá liên quan đến sự tăng tiết androgen sinh lý ở giai đoạn dạy thì, vì vậy theo thống kê khoảng 80-90% trẻ ở tuổi dạy thì bị trứng cá, trong đó 20-30% cần phải điều trị. Sự tăng tiết androgen ở phụ nữ trước kì kinh nguyệt  hay giai đoạn mang thai cũng làm tăng sự hình thành mụn trứng cá. Ngoài ra, tăng tiết androgen có thể gặp trong các trường hợp bệnh lý như buồng trứng đa nang, tăng sản tuyến thượng thận bẩm sinh, khối u thượng thận hoặc buồng trứng.

Thứ hai, các yếu tố bên ngoài:  ảnh hưởng lớn đến sự hình thành mụn trứng cá bao gồm:

Thói quen ăn uống, sinh hoạt không hợp lý: Chế độ dinh dưỡng quá nhiều cacbon hydrat (đường và bột), dùng quá nhiều sữa bò và các sản phẩm từ sữa (ngoại trừ pho mát), thực phẩm cay nóng hoặc sử dụng chất kích thích, hút thuốc lá hoặc chế độ sinh hoạt không điều độ, thức khuya đều làm tăng mụn.  

Do yếu tố tâm lí: Tâm lí thường xuyên mệt mỏi, căng thẳng , hoặc mất ngủ sẽ gây mất cân bằng hormone, làm tăng nguy cơ sản sinh mụn trứng cá..

Ảnh hưởng từ môi trường sống, thời tiết, khí hậu: môi trường đầy khói bụi bẩn , ô nhiễm, hóa chất độc hại, thời tiết vừa nóng vừa ẩm cũng khiến cho lượng mồ hôi và chất bã tiết ra nhiều hơn. Lúc này mồ hôi kết hợp với bụi bẩn sẽ sinh ra mụn trứng cá...

Sử dụng mĩ phẩm không phù hợp: trang điểm nhiều khiến lỗ chân lông bị bít tắc. Hơn nữa việc sử dụng các sản phẩm chăm sóc da, mĩ phẩm không rõ nguồn gốc, xuất xứ hoặc kem trộn có chứa các thành phần độc hại cho da sẽ làm cho da bị xấu đi, hình thành mụn trứng cá

Thuốc: sử dụng một số thuốc điều trị bệnh có thể gây mụn trứng cá như corticoid, thuốc nội tiết, thuốc tránh thai, thuốc điều trị lao, thuốc chống động kinh, trầm cảm....

Thứ ba, yếu tố di truyền: Gen cũng được cho là có ảnh hưởng đến sự phát triển của mụn trứng cá ở mỗi người. Chính vì vậy, nếu cả cha và mẹ đều bị mụn trứng cá, tỷ lệ con cái của họ mắc phải cũng sẽ cao hơn.

Mụn trứng cá thường bao gồm những loại nào?
 

Mụn trứng cá được chia thành 2 loại là loại viêm và loại không viêm.

Mụn không viêm bao gồm mụn đầu trắng và mụn đầu đen: 

Mụn đầu đen: Hình thành khi bã nhờn và tế bào chết không được làm sạch, gây bít lỗ chân lông, tuy nhiên bề mặt da bị hở nên nhân mụn bị oxy hóa tạo màu đen.

Mụn đầu trắng: Xuất hiện khi có quá nhiều chất dầu, tế bào chết gây bít tắc lỗ chân lông nhưng da không hở nên không bị oxy hóa. Loại mụn này gọi là nhân đóng.

Mụn viêm xuất hiện khi chất bã nhờn tích tụ vi khuẩn gặp điều kiện thuận lợi bắt đầu sinh sôi nảy nở, làm cho nang lông bị viêm, mọc lên những nốt đỏ, sưng tấy. Đây là những loại mụn gây đau đớn, làm mất thẩm mỹ làn da của bạn. Mụn viêm bao gồm mụn mủ, sẩn mủ, nang cục, áp xe...

Vậy mụn trứng cá sẽ gây ra những ảnh hưởng hay tác hại gì nghiêm trọng, thưa bác sỹ?
 

Mụn trứng cá xuất hiện trên da tùy theo tình trạng mà được phân thành 3 mức độ khác nhau, bao gồm: mức độ nhẹ, trung bình và mức độ nặng.

Mức độ nhẹ: thường chỉ có các mụn đầu trắng, mụn đầu đen. Giai đoạn này thường không có các mụn sưng hay mụn viêm. Bạn nên điều trị từ khi mụn mới xuất hiện trên da để tránh biến chứng về sau.

Mức độ trung bình gồm các mụn có các mụn đầu đen, mụn đầu trắng, mụn có nhân vàng hoặc trắng, số lượng mụn nhiều hơn, bắt đầu xuất hiện mụn sần đỏ.

Mức độ nặng: sự khác nhau giữa mụn giai đoạn mức độ trung bình và mức độ nặng đó là số lượng các mụn viêm nhiều hơn, kèm theo đó là tình trạng sưng tấy. Bên cạnh đó các mụn sần đỏ, mụn mủ phát triển với mật độ dày đặc. Lúc này thường là mụn sẽ không chỉ xuất hiện trên mặt mà lan tỏa ra các vùng lưng, ngực, tay, cổ. 

Hầu hết những trường hợp mắc mụn trứng cá thường tỏ ra xem thường và chủ quan nên có thể dẫn tới các  tác hại như:

-         Gây viêm nặng và lây lan nhanh chóng: Mụn trứng cá hình thành từ những điểm tắc nghẽn lỗ chân lông nên vi khuẩn gây bệnh dễ sinh sôi và phát triển gây nên mụn bọc , mụn có mủ, và viêm nang lông. Nếu không điều trị thì dẫn tới tình trạng viêm nhiễm nặng , sưng tấy, ửng đỏ, chứa mủ và gây khó chịu trên da.

-         Tàn phá và làm thay đổi kết cấu da: Khi không điều trị kịp thời thì mun trứng cá sẽ tấn công xuống lớp da sâu hơn khiến kết cấu da bị ảnh hưởng nghiêm trọng, da bị sừng hóa, không những thô cứng mà còn trở nên sậm màu, không còn tươi sáng, mất sức sống và kém trẻ trung...

-         Để lại sẹo và vết thâm trên da: mụn trứng cá nếu không điều trị kịp thời sẽ để lại vết thâm, sẹo lõm, rỗ da, sẹo lồi...


                                 
                                  Các loại mụn và hậu quả mụn trứng cá
 

Hiện nay trên thị trường bày bán tràn lan các sản phẩm trị mụn trứng cá, có cả những sản phẩm kem trộn không rõ nguồn gốc. Vậy trường hợp da đang mắc bệnh lí mụn trứng cá, khi sử dụng những mỹ phẩm không rõ nguồn gốc thì gây ra những hệ lụy nào cho da?
 

Khi sử dụng các sản phẩm không rõ nguồn gốc hay là kém chất lượng không những làm giảm mụn trên da mặt mà còn có thể khiến tình trạng mụn ngày càng thêm tồi tệ. Mụn không bị loại bỏ mà ngược lại càng mọc nhiều

Với các thành phần không rõ ràng và không được kiểm định nghiêm ngặt, các sản phẩm kem trị mụn kém chất lượng có thể khiến da bị dị ứng hoặc kích ứng, thậm chí là viêm nhiễm nghiêm trọng.

Ngoài ra, việc lựa chọn sản phẩm phù hợp với làn da của mình cũng rất quan trọng. Khi làn da không phù hợp với dù chỉ là một thành phần nhỏ trong kem trị mụn cũng sẽ gây nên dị ứng, kích ứng, từ đó gây tác hại lâu dài cho da, rất khó điều trị. 
 

Vậy có những phương pháp nào đang được áp dụng để điều trị tình trạng mụn trứng cá, thưa Bác sỹ?
 

Dựa trên mức độ nghiêm trọng và loại mụn, bác sĩ có thể tư vấn sử dụng loại thuốc theo toa hoặc không theo toa (thuốc bôi, thuốc uống)

Đối với những trường hợp mụn nhẹ: có thể điều trị bằng thuốc không kê đơn (OTC), như sữa rửa mặt hay xà phòng rửa mặt cho da mụn, gel trị mụn, kem trị mụn, miếng dán mụn,…Thường các thuốc không kê đơn dùng để điều trị mụn trứng cá có thể chứa các hoạt chất như Resorcinol, Benzoyl peroxide, Salicylic acid , Retin-A, Axit Azelaic.

Bạn nên bắt đầu sử dụng các hoạt chất này với liều lượng thấp vì một sản phẩm có thể gây kích ứng da, đỏ hoặc rát khi sử dụng lần đầu. Những tác dụng phụ này thường giảm dần sau khi tiếp tục sử dụng. Nếu tình trạng không được cải thiện, bạn nên tìm đến bác sĩ để được tư vấn cách điều trị phù hợp hơn.

Đối với những trường hợp mụn từ trung bình tới nặng: cần đến khám bác sỹ để được kê đơn thêm thuốc uống  (kháng sinh, vitamin A acid...)

Ngoài ra có thể phối hợp các phương pháp chăm sóc da khác: lấy nhân mụn, chiếu ánh sáng sinh học, laser giảm viêm, peel da trị mụn trứng cá, điện di mụn... 

Vâng! Sau những tư vấn về cách điều trị mụn trứng cá của bác sỹ Thu Hiền thì có thể thấy quá n nhiều phương pháp để điều trị, mỗi phương pháp đều có những ưu và nhược điểm, do vây lựa chọn cách nào không những phải an toàn mà còn phù hợp với tình trạng da của từng người nữa.
 

Nhiều người vẫn nghĩ rằng mụn trứng cá chỉ xuất hiện ở lưa tuổi dậy thì. Tuy nhiên  độ tuổi trung niên nhiều người vẫn xuất hiện hiện tượng này. Bác sỹ có thể nói rõ hơn về vấn đề này không ạ?
 

Mụn trứng cá ở người đã qua độ tuổi dậy thì được gọi là mụn trưởng thành. Chúng được chia làm 2 loại:

Mụn trứng cá thứ phát: Thường xuất hiện sau 25 tuổi mặc dù trước đó người này vẫn chưa hề bị mụn.

Mụn trứng cá nguyên phát: Mụn từ tuổi dậy thì kéo dài cho đến khi trưởng thành.

Ở tuổi dậy thì, sự thay đổi lượng nội tiết tố làm tăng hoạt động của tuyến bã nhờn, khiến da dễ bị mụn. Đối với người bước vào tuổi trưởng thành, nguyên nhân gây mụn trứng cá xuất phát từ rất nhiều yếu tố, như sự thay đổi nội tiết trước kì kinh nguyệt, thai kì, hoặc tác dụng phụ của thuốc ngừa thai, căng thẳng áp lực do cuộc sống công việc, khói bụi ô nhiễm từ môi trường, vệ sinh da mặt không đúng cách hoặc dùng những loại mỹ phẩm không phù hợp…
 

Bác sỹ có lời khuyên nào dành cho việc trị mụn trứng cá hiệu quả và an toàn không ạ?

Để có thể trị mụn trứng cá một cách hiệu quả và an toàn nhất, phòng tránh cũng như để mụn không tái phát, ngoài việc sử dụng loại kem trị mụn trứng cá phù hợp, các bạn nữ cũng cần lưu ý những điều sau:

Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh: Dinh dưỡng ảnh hưởng đến cơ thể chúng ta rất nhiều, trong đó tình trạng mụn như thế nào cũng bị tác động bởi những gì chúng ta ăn uống hàng ngày. Nếu muốn phòng tránh mụn trứng cá tốt nhất bạn nên xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh.

Cần ăn nhiều cá, rau củ quả, trái cây, hạn chế ăn thịt, thức ăn chiên, nướng, đồ nhiều gia vị... bởi vì những thực phẩm có tính nóng hoặc chứa nhiều dầu mỡ sẽ dễ gây mụn hơn. Ngược lại, nếu ăn nhiều rau củ quả, trái cây sẽ cung cấp cho cơ thể đủ Vitamin và khoáng chất giúp chống oxy hóa, ngừa lão hóa, giúp da thanh sạch và sáng mịn. Đồng thời, bạn cần uống tối thiểu 2 lít nước mỗi ngày để cơ thể không bị thiếu nước dẫn đến tình trạng da khô, da mụn.

Chăm sóc da đúng cách: Da mụn là làn da nhạy cảm, bạn cần chăm sóc đúng quy trình và bảo vệ da cẩn thận mỗi ngày. Nên dùng các sản phẩm sữa rửa mặt, kem chống nắng, tẩy trang,...chuyên dùng cho da mụn. Vì các sản phẩm dành cho da mụn hay da nhạy cảm sẽ không chứa thành phần gốc dầu, một trong các nguyên nhân khiến da nhờn hơn từ đó sinh ra mụn. Ngoài ra bạn cần lưu ý:

-         Không chà xát da vì điều này có thể gây nhiễm trùng sâu hơn, khiến da sưng và đỏ.

-         Không dùng tay để nặn mụn hay chạm lên da bị mụn

-         Rửa tay thường xuyên, đặc biệt là trước khi thoa mỹ phẩm hoặc trang điểm trên da.

-         Chọn sản phẩm trang điểm cho da nhạy cảm và tránh các sản phẩm gốc dầu.

-         Không nên thay thế liên tục các sản phẩm chăm sóc da

-         Giữ tóc sạch để tránh dầu nhờn trên tóc dính vào da.

-         Tránh tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời vì điều này có thể khiến da sản xuất nhiều bã nhờn hơn. Một số loại thuốc trị mụn có thể khiến da nhạy cảm hơn khi tiếp xúc với ánh nắng.

-         Nếu mụn ở lưng, vai hoặc ngực, hãy thử mặc quần áo rộng để da được thông thoáng.

Rất hi vọng chủ đề mụn trứng cá ngày giúp các bạn có thêm cho mình những thông tin, kiến thức thực sự hữu ích để có thể chăm sóc và bảo vệ làn da của mình một cách khỏe mạnh.